Na pograniczu nauk Pedagogika i oświata wobec alternatyw

Celem konferencji jest przybliżenie myśli wybitnych badaczy dotyczących edukacji alternatywnej oraz spotkanie z praktyką w tym zakresie.

Ciekawe artykuły związane z edukacją alternatywną znajdujemy u pedagogów wywodzących się z Sosnowca, którym w całości poświęcona była pierwsza edycja naszej konferencji – profesorów Bogdana Suchodolskiego i Czesława Kupisiewicza:
-       Cz. Kupisiewicz, „Szkoła alternatywna – definicja, rodzaje, ocena, perspektywy rozwoju”, [w:] Edukacja alternatywna w XXI wieku, red. Z. Melosik, B. Śliwerski, Impuls, Kraków – Poznań 2010;
-       B. Suchodolski (red.), Alternatywna pedagogika humanistyczna, Ossolineum, Wrocław, Warszawa, Kraków 1990.

Podstawę tegorocznych rozważań stanowić będzie stwierdzenie, że w procesie wychowania ważna jest różnorodność. Warunkiem zaistnienia alternatywy w edukacji jest, między innymi:

• pluralizm i tolerancja danego kraju;
• otwartość społeczeństwa na „odmienność”, elastyczność;
• spontaniczność działania rynku edukacyjnego oraz
• korzystny układ polityki edukacyjnej państwa.

Warunki te są szczególnie istotne w dzisiejszych czasach, kiedy w naszym kraju przebywają tysiące uchodźców z Ukrainy i nie tylko. Należy pamiętać, że Polska jest krajem wielokulturowym.

Pomysłodawcą podtytułu tegorocznej edycji naszej konferencji jest Pan Profesor Bogusław Śliwerski.

Profesor Śliwerski w jednym ze swoich artykułów „Edukacja alternatywna” pisze, że można mówić o pedagogice alternatywnej, gdy stwarza ona wybór między dwiema lub co najmniej dwiema możliwościami w sferze szeroko rozumianego wychowania czy kształcenia. Innymi słowy, pedagogika alternatywna to pedagogika co najmniej dwuwariantowa, sprowadzona do jednoznacznych antynomii edukacyjnych i stwarzająca odmienność typu „albo – albo”; „to lub tamto”; lub też pedagogika wyborów pomiędzy różnymi, ale wzajemnie się wykluczającymi ofertami.

Zdaniem Bogusława Śliwerskiego, spór o pedagogikę alternatywną warto zacząć od pytania, czy w ogóle jest coś takiego, jak pedagogika alternatywna? Czy nie jest może tak, iż miano alternatywności przypisuje się określonemu już paradygmatowi czy dyskursowi pedagogicznemu na zasadzie podkreślenia jego szczególnej odmienności w stosunku do pozostałych teorii czy praktyk edukacyjnych?

Czesław Kupisiewicz w cytowanym wyżej artykule podaje kilka definicji szkoły alternatywnej.

Z jednej wynika, że jest to rodzaj placówki oświatowej, zorganizowanej według odmiennych projektów edukacyjnych, stanowiących alternatywę wobec koncepcji realizowanych w szkołach prowadzonych przez organy administracji państwowej, bądź gminnej np.: szkoły waldorfskie, szkoły odwołujące się do systemu pedagogicznego Marii Montessori lub Celestyna Freineta, cześć szkół prowadzonych przez stowarzyszenia społeczne lub religijne.

Według drugiej jest to placówka ukierunkowana na realizację innych niż w szkołach publicznych założeń teleologicznych, programowych, organizacyjnych i metodycznych. Nawiązująca często do koncepcji głoszonych na początku XX w. przez reprezentantów różnych odmian nowego wychowania.

Zgodnie z trzecią definicją jest to ruch oparty na wyborze dokonywanym przez uczniów, rodziców i nauczycieli.

Profesor Śliwerski przytacza pytania, jakie stawiają sobie przedstawiciele pedagogiki alternatywnej, odnoszące się do kwestii o kluczowym znaczeniu dla związanego z nią dyskursu, a mianowicie:

• W jakim sensie jest ona formacją myślenia, którą można traktować jako narzędzie zmiany społecznej? W jakim zaś zakresie pedagogika alternatywna zmianę tę promuje?
• Jak dalece jest ta pedagogika instrumentem utrwalania ładu społecznego, niezależnie od jego społecznych atrybutów?
• W jakim zakresie dostarcza istotnych przesłanek samowiedzy uprawniającej do odmiennego działania? W jakiej zaś mierze potwierdza jedynie praktykę prowadzonych działań?
• Jak dalece pedagogika alternatywna zależy od nastawień filozoficznych? Czy sama może być traktowana jako nauka i czy otwiera się na krytykę własnych, naukowych założeń?
• Jak w komplikujących się w świecie warunkach codziennego życia organizować alternatywną praktykę edukacyjną?
• Kim jest tak naprawdę pedagog alternatywny? Co go wyróżnia wśród pozostałych nauczycieli czy wychowawców?

Profesor Śliwerski stwierdza, że postawione pytania nie uzyskują jasnych rozstrzygnięć, zachowując swoją aktualność. Pomagają jednak na zbliżenie do nich dyskusji naukowej i oświatowej na ten temat, skupiając reprezentantów różnych dziedzin myślenia, którzy swój związek z problemami edukacji określają z różnych pozycji teoretycznych, filozoficznych czy też światopoglądowych.

Reasumując, zaproponowane problemy postanowiliśmy uczynić przedmiotem rozważań tegorocznej konferencji.

Akademia HUMANITAS

ul. Jana Kilińskiego 43

41-200 Sosnowiec

Aula im. Prof. Cz. Kupisiewicza

Artykuły do publikacji prosimy przesłać najpóźniej do 31.05.2025

Zainteresowane osoby publikacją zapraszamy do wysłania pełnych tekstów na adres: konferencja.pedagogika@humanitas.edu.pl

Wytyczne edytorskie znajdziecie Państwo na stronie https://www.humanitas.edu.pl/Informacje_dla_autorow

W konferencji potwierdzili udział:

prof. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska– Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Nauczyciel jako kreator orientacji prorozwojowej i proaktywnej młodzieży w świecie permanentnej zmiany 

prof. PhDr. Iveta Kovalčíková, PhD.- Prešovská univerzita v Prešove
Nauczanie doświadczalne a nauczanie transmisyjne: refleksja na temat własnych badań eksperymentalnych 

prof. dr hab. Marian Nowak– Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II
Świat humanistyczny jako wyzwanie dla alternatywnej pedagogiki humanistycznej Bogdana Suchodolskiego 

prof. dr hab. Bogusław Śliwerski – Uniwersytet Łódzki
Polityka oświatowa wobec alternatywnej edukacji 

prof. dr hab. Alina Wróbel – Uniwersytet Łódzki
Wychodzenie na pogranicza jako podstawowy kontekst alternatyw edukacyjnych

dr hab. Krystyna Maria Błeszyńska, prof. Pedagogium – Pedagogium Wyższa Szkoła Nauk Społecznych, dr hab. Małgorzata Orłowska, prof. AWSB – Akademia WSB
Pedagogika troski w kontekście wyzwań współczesności 

dr hab. Tomasz Huk, prof. UŚ – Uniwersytet Śląski
Edukacja alternatywna w obliczu zmian społecznych i kulturowych

RAMOWY PROGRAM KONFERENCJI:

09.00-10.00 – Rejestracja uczestników

10.00-10.30 – Uroczyste otwarcie konferencji

10.30-11.10 – Sesja plenarna – część I

Wykład wprowadzający
Wykład inaugurujący konferencję

11.10-12.15 – Sesja plenarna – część II

Debata moderowana

12.15-12.45 – Przerwa kawowa

12.45-14.00 – Sesja plenarna – część III

14.00-15.00 – Przerwa obiadowa

15.00-16.00 – Debata moderowana

16.00-16.30 – Podsumowanie konferencji

dr hab. Bożena Marzec, prof. AH - przewodnicząca

dr Joanna Miecznik-Warda – sekretarz konferencji

dr Barbara Grzyb

dr Agnieszka Walendzik-Ostrowska

mgr Jakub Wolny

Formularz zgłoszeniowy - TUTAJ

Akademia HUMANITAS
ul. Jana Kilińskiego 43
41-200 Sosnowiec

dr Joanna Miecznik-Warda – sekretarz konferencji

e-mail: konferencja.pedagogika@humanitas.edu.pl

tel. 694462058

22.04.2025 –przesyłanie abstraktów tekstów i opłaty konferencyjnej.

29.04.2025 – przesłanie uczestnikom ramowego programu konferencji.

30.04.2025 – zgłoszenie udziału w konferencji

Opłata konferencyjna 250 zł dla uczestników czynnych.

Udział bierny w konferencji jest bezpłatny.

Opłata obejmuje: udział w obradach plenarnych, publikację w monografii zbiorowej, certyfikat, materiały konferencyjne, przerwę kawową.